W ramach projektu „Ocalić od zapomnienia” RSO „Kongres Polaków w Sankt Petersburgu” organizował Dni pamięci poświęcone Polakom deportowanym w 1940 roku w głąb Rosji. 10 lutego 2019 roku w bazylice św. Katarzyny Aleksandryjskiej została odprawiona msza święta celebrowana prez proboszcza Ojca Tomasza Wytrwała, biało-czerwone kwiaty złozyli przedstawiciele Konsulatu RP w SPb, zapaliliśmy światełka pamięci pod Krzyżem uratowanym w 1939 roku przez Polkę Zofię Stepółkowską.
Zdjęcia: Eugeniusz Martynowicz.
W latach 1940-1941 władze ZSRR dokonały czterech większych deportacji z ziem Polski
luty 1940 – ok. 140 tysięcy osób, w tym ok. ¾ to Polacy;
kwiecień 1940 – ok. 60 tysięcy osób, w tym 70% to Polacy;
czerwiec 1940 – ok. 80-100 tysięcy, w tym ok. 10-15% to Polacy;
maj 1941 – ok. 40 tysięcy osób, w tym ¾ to Polacy.
Grupę tę tworzyli: chłopi, przedstawiciele inteligencji, urzędnicy, wojskowi, policjanci, żandarmi. 70 tysięcy to osoby wyznania mojżeszowego. Polaków wywieziono w głąb ZSRR, większość trafiła do obwodów omskiego, nowosybirskiego, irkuckiego, Kraju Krasnojarskiego, Ałtajskiego oraz do Uzbekistanu (ok. 100 tysięcy) i Kazachstanu (ok. 80 tysięcy). Ok. 120-150 tysięcy Polaków wcielono do Armii Czerwonej.
Łącznie w ciągu czterech deportacji ilość osób wywiezionych w głąb Rosji szacuje się na 330-340 tysięcy osób. Jako cel postawiono sobie eksterminację elit oraz świadomych swej narodowości Polaków, co miało osłabić strukturę społeczną kraju oraz dostarczyć taniej siły roboczej.
W związku z przypadającą 79. rocznicą pierwszej deportacji Polaków na Sybir w ramach projektu „Ocalic od zapomnienia” 07 lutego zostały przedstawione fragmentami kilku relacji bezpośrednich uczestników tamtych wydarzeń.
W swoim wspomnieniach opisują lata tęsknoty, głodu, chorób, które wtedy nękały setki tysięcy Polaków deportowanych przez władze sowieckie. To wzruszające i mroczne opowieści o walce o życie i nadziei na powrót do domu – do Polski.
Po wysłuchaniu „Hymnu SYBIRAKÓW” i prezentacji multimedyalnej o muzeum Sybiru w Białymstoku krótki zarys historyczny o wydażeniach 1940 roku przedstawił Konsul Generalny KG RP w SPb Andrzej Chodkiewicz.
Zarys o miejscach pamięci na Północnym-Zachodzie Rosji zrobiła prezes RSO „Kongres Polaków w SPb” pani Lilia Szyszko.
Wspomnienia Zesłanców preczytali:
Konsul KG RP w SPb Edyta Niedzwiedska, Dyrektor Instytutu Polskiego w SPb –Pani Ewa Ziółkowska, Prezes RSO „Kongres Polaków w SPb” – Lilia Szyszko, Prezes SKO „Polonia” Czesław Błasik, członkowie „Kongresu Polaków w SPb” – Helena Lepioszkina, Igor Kuwałdzin, Andrzej Zamorionow, Tatiana Ulicka, Alisa Wołkowa, Wiaczesław Panow, Irena Makarienko, Tatiana Repina.
O projekcie społecznej organizacji “Memorial” – “Ostatni adres” opowiedziała Kurator projektu – Eugenia Kułakowa
Szczególne podziękowania wyrażamy za pomoc w organizacji „Dnia Pamięci” konsulatu RP w SPb i osobiście Pani Konsul Edycie Niedźwiedskiej.
Zdjęcia: Lilia Szyszko, Jarosław Nikołajenko.
